Ons beeld van God wordt vaak gevormd door onze ervaringen met onze aardse vader. Onze ouders scheppen een voorstelling van God de Vader, en onbewust, ook tijdens het lezen van de Bijbel, nemen we deze voorstelling over.
Er zijn verschillende categorieën van vaders die invloed hebben op ons beeld van wat een vader is. Het is essentieel om te ontdekken of er misvattingen zijn die we geloven. Niemand van ons zou beoordeeld moeten worden op basis van andermans daden. Als ik diep in mijn hart kijk, doet het me pijn dat ik God zo lang alleen door de ogen van mijn aardse vader heb bekeken. Het is moeilijk om los te komen van de leugens die we al sinds onze kindertijd geloven.
Het leek bijna te mooi om waar te zijn dat er iemand bestaat die onvoorwaardelijk van mij houdt. Hoe kan dat? Ondanks al mijn tekortkomingen, dagelijkse fouten en mijn verleden. Als er iemand is die, naar mijn gevoel, God heeft teleurgesteld, dan ben ik het wel. Hij bevrijdde me op een dag van mijn verslaving (lees mijn getuigenis hier Mijn verhaal – wie ben ik?), maar na een tijd raakte ik in Nederland opnieuw de weg kwijt. Ik begon weer te drinken, marihuana te roken en verkeerde vrienden te zoeken… maar Jezus bleef aan mijn deur kloppen. Zo bijzonder is Hij. Dus als jij vandaag de weg kwijt bent, maak je geen zorgen! Er is altijd een weg terug en Hij heeft je nooit opgegeven!
Ik vind de tekst echt prachtig:
‘Want waarin Hij Zelf geleden heeft, toen Hij verzocht werd, kan Hij hen die verzocht worden, te hulp komen.’
Hebreeën 2:18
Maar laten we eens kijken naar ons beeld van vaders. Hieronder vind je vijf categorieën van vaders:
- Een afstandelijke, passieve vader
De emotioneel afstandelijke vader lijkt nauwelijks betrokken bij je leven. Zijn interesse is minimaal, en vaak is het moeilijk te zeggen of hij de vreugde of pijn die je ervaart überhaupt opmerkt. Je zoekt naar bevestiging in zijn ogen, maar blijft vaak met een leeg gevoel achter. Dit gemis aan emotionele verbondenheid zorgt ervoor dat je gaat twijfelen aan zijn liefde en zorg voor jou. Langzaam maar zeker begint dit gebrek aan gevoelsmatige nabijheid je beeld van God te beïnvloeden. Je raakt overtuigd dat God misschien wel hetzelfde is – een distant figuur die niet echt voelt wat jij doormaakt. Je voelt je onzeker of Hij je pijn werkelijk ervaart, of dat Hij zich wel met je vreugde kan verheugen. Het idee dat God geen deelneemt aan je emoties, geen medeleven heeft en zijn gevoelens niet met je deelt, sluipt langzaam je denken binnen. Zo vervaagt het beeld van een liefdevolle, betrokken God die echt aanwezig is in je leven.
2. Veeleisend en autoritair
Als je vader veeleisend en autoritair was, heb je misschien een beeld van God ontwikkeld als een veeleisende, strenge vader die alleen van je houdt als je aan zijn strikte voorwaarden voldoet. Je vader stelde grenzen die niet te doorbreken waren, en je ontdekte snel dat je weinig ruimte had om je eigen keuzes te maken. De dingen die voor jou belangrijk waren, werden vaak als onbelangrijk of zelfs ongewenst gezien. Het gevoel van beperking en het gebrek aan vrijheid hebben hun sporen achtergelaten, waardoor je hart langzaam is afgestompt. Dit type vader erkent niet wie je werkelijk bent of wat je diep van binnen verlangt; het enige dat telt, is wat hij wil. Er is geen ruimte voor wederzijds begrip of samenwerking – in plaats daarvan eist hij gehoorzaamheid, zonder oog voor jouw behoeften of gevoelens. Deze ervaring kan je beeld van God beïnvloeden, waardoor je Hem ziet als iemand die niet geïnteresseerd is in jouw vrijheid, verlangens of identiteit, maar enkel in je onderwerping aan zijn eisen. Het idee dat God met je wil samenwerken, dat Hij je waardeert om wie je bent, raakt vervaagd en je voelt je gedwongen om te voldoen aan een onmogelijke norm.
3. Een gewelddadige vader
Een vader die opzettelijk zijn kinderen pijn doet – of dit nu emotioneel, mentaal, fysiek of zelfs seksueel is – veroorzaakt een onbeschrijfelijke wreedheid. Er is weinig in het leven dat zo diep ingrijpt als de ervaring van mishandeling door de persoon die je zou moeten beschermen en liefhebben. Het is een pijn die niet alleen het lichaam of de geest schaadt, maar die ook het hart en de ziel van een kind verwoest. De verwondingen die zo’n vader toebrengt, zijn niet alleen zichtbaar in de fysieke tekenen, maar raken de kern van het zelfbeeld en het vertrouwen van het kind. De effecten reiken verder dan de kindertijd en kunnen de manier waarop iemand zichzelf ziet en de wereld om zich heen, voor altijd veranderen.
Het meest verwoestende gevolg van een mishandelende vader is dat deze ervaringen een diepgewortelde invloed kunnen hebben op de relatie met God. Wanneer het beeld van vaderlijkheid wordt gekleurd door pijn en verraad, wordt het moeilijk om God te zien als een liefdevolle en zorgzame Vader. In plaats daarvan kan God worden gezien als een afwezige, harde of zelfs schadelijke kracht – iemand om bang voor te zijn in plaats van lief te hebben. De emotionele en spirituele littekens die door zulke ervaringen worden achtergelaten, kunnen het vertrouwen in God diep ondermijnen en het geloof in een liefdevolle, zorgzame Vader moeilijk maken. De pijn van een mishandelende vader kan een muur bouwen tussen het kind en de God die juist het tegenovergestelde wil bieden: liefde, heling en herstel.
4. De ontbrekende vader
Een vader die nooit in je leven is geweest, laat een leegte achter die dieper gaat dan woorden kunnen uitdrukken. Dit is niet het soort vader die, zoals een passieve vader, fysiek aanwezig is, maar emotioneel afwezig blijft, zonder genegenheid of communicatie. Deze vader was er simpelweg niet. Hij was niet daar om je te beschermen, je te ondersteunen of om de belangrijke momenten in je leven te delen. Wanneer je hulp nodig had, was hij niet te vinden. Dit gebrek aan aanwezigheid creëert een gevoel van verlating en verwaarlozing, alsof je altijd alleen hebt gestaan, zelfs wanneer je het het hardst nodig had.
De impact van zo’n afwezige vader kan diep ingrijpen. Het zaad van onzekerheid en pijn wordt geplant, en het vertrouwen in anderen – zelfs in God – kan ernstig worden aangetast. Je leert langzaam dat je niet kunt rekenen op degenen die je zou moeten kunnen vertrouwen, en deze ervaringen kunnen ervoor zorgen dat je moeite hebt om Gods aanwezigheid in je leven te ervaren. Als je vader niet aanwezig was, is het moeilijk om te geloven dat er een God is die altijd dichtbij is, die je ziet en je steunt in tijden van behoefte. De leegte die door zijn afwezigheid werd achtergelaten, kan het moeilijk maken om te geloven in de nabijheid en zorg van een liefdevolle Vader in de hemel.
5. Een vader vol beschuldigingen
Hij zegt dat hij van je houdt, maar tegelijkertijd beoordeelt hij alles wat je doet. Met zijn kritiek probeert hij je te motiveren om beter te presteren. Hij gelooft dat je harder zult werken en je meer zult inspannen als hij je bekritiseert, en dat dit de weg is naar succes. Helaas toont hij zelden genegenheid of biedt hij lof voor je prestaties, waardoor je vaak het gevoel hebt dat je nooit goed genoeg bent. Als je met zo’n vader bent opgegroeid, kan het een uitdaging zijn om de liefde van God de Vader te begrijpen. Je zult waarschijnlijk denken dat God je ook voortdurend beoordeelt, dat Zijn liefde afhankelijk is van wat je doet en dat je altijd moet presteren om Zijn goedkeuring te verdienen. Dit idee kan het moeilijk maken om te geloven in een liefdevolle, genadige God die je waardeert om wie je bent, en niet alleen om wat je bereikt. Het verlangen naar onvoorwaardelijke liefde en acceptatie kan daardoor vervormd raken, en het kan jaren duren voordat je leert dat Gods liefde niet afhankelijk is van prestaties of kritiek, maar van Zijn diepe genade en onvoorwaardelijke zorg voor jou.
Herken je je vader in een van de eerder genoemde beschrijvingen? Is er een misvatting over God die je hebt door je ervaringen met je vader op aarde?
Deel je ervaringen door een reactie achter te laten. Heb jij de leugens kunnen doorzien?
